Jumat, 08 Januari 2016

NASKAH KETHOPRAK ...“DARPA – KAYUN”... Oleh : Sri Paminto Widi Legowo





ADEGAN I
PAPAN                      : PIDALEMAN AGUNG
PARAGA                  : PANGERAN DARPA
              PANGERAN KAYUN
              RATU SEPUH
              DEMANG LOSARI
              PATIH PATIH TOYAMERTA
WANCI                      : DALU
SUWASANA             : HENING / TEGANG


ISI ADEGAN
Pangeran Darpa badhe mblengket Praja Tumapel, namung Pangeran Kayun (kadangipun) mboten kepareng, lajeng dados daredah.

Antawecana :
1.      DEMANG LOSARI
Kanjeng Pangeran,.... kula Ingkang Sowan,
2.      PENGERAN DARPA
(noleh) Losari, . . sak wise aku lenggah ing dhampar maesa ndanu praja Singosari, lan kadangku dhimas Kayun nampa praja Tumapel, mungguh saka panemumu, piye ?
3.      DEMANG LOSARI
Menggah kula, menawi taksih kapitados, sampun pas, menawi nandalem nampi kanugrahan menika. Jalaran miturut sarasilah pararaton, namung putra  ingkang wredha, ingkang kagungan hak. Namun  emanipun, bab Tumapel kula ingkang kirang mathuk.
4.      PENGERAN DARPA
Dhasare???
5.      DEMANG LOSARI
Pangeran Kayun menika taksih mudha tumaruna, lan kirang wasis ing babagan kaprajan, lho . . .kok badhe nyepeng negari, menapa mboten badhe kocar-kacir mangke? cobi ta penjenengan penggalih..
6.      PENGERAN DARPA
(mikir, ngangen-angen) Losari.., kaya bener atur mu .
7.      DEMANG  LOSARI
Lha inggih . . .
8.      PANGERAN DARPA
Nanging.., kabeh mau wis mujudake wohing parepatan kang disekseni kabeh para kawula.
9.      DEMANG LOSARI
Menika leres pangeran, namung nandalem menika kadang sepuhipun, gantine wong tuwa, menapa badhe tega lan mentala mriksani kadang ingkang kecalan kawibawanipun , mangga. . .  mangga dipun penggalih.
10.  PENGERAN DARPA
Yen ngono, sowana ing ndalem kapengeranan, matura marang dhimas pangeran Kayun, yen tak timbali.
11.  DEMANG LOSARI
Sendika dhawuh kanjeng. . .
12.  PENGERAN KAYUN
(mlebet) . . .  kangmas . . .
13.  PENGERAN DARPA
Dhimas, kene. . .  kene . . . lenggaha.
14.  PENGERAN KAYUN
Inggih kangmas,
15.  PENGERAN DARPA
Iki ngene dhimas, ana  bab kang wigati kang perlu tak rembug klawan sliramu.
16.  PENGERAN KAYUN
Babagan menapa kangmas?
17.  PENGERAN DARPA
Tumapel, . . .
18.  PENGERAN KAYUN
Tumapel???
19.  PENGERAN DARPA
Bener. . . merga ngene dhimas, saka pamawasku sliramu kuwi isih mudha, durung wasis ing babagan kaprajan. Mula, aku nduwe panemu yen sliramu sawetara iki mempengen nggomu sinau olah kaprajan. Dene tumapel ben dadi siji dhisik klawan Singosari, awit . . .
20.  PENGERAN DARPA
(munggel-cepet) Mangke rumiyin kangmas. . .  kula matur sewu nembah nuwun dhateng penjenengan, dene sematen agengipun anggen penjenengan migatosaken dhateng kula. Namung menawi prekawis bumi Tumapel, nuwun sewu kangmas, mboten kok kula mboten pitados dhateng penjenengan. Nanging, rehning Tumapel menika sampun sah dados hak kula, mila . . . kanthi sabiyantunipun sesepuh – sesepuh Tumapel, kula badhe sinau tataning kaprajan, ngiras pantes mengkoni praja Tumapel.
21.  PENGERAN DARPA
Dhimas, jebul kowe durung tanggap karepku ta? aku iki ora arep ngukuhi hakmu dhimas, ning rehning aku kuwi ngepenginake Singosari lan Tumapel tetep wutuh kaya nalika den asta rama Prabu , mula . . .
22.  PENGERAN KAYUN
(munggel-cepet) Nuwun sewu kangmas, kula ngertos menapa ingkang penjenengan kersakaken , namung. . .
23.  PENGERAN DARPA
(munggel-cepet) Kayun?? kowe iki adhiku, lan aku gantine wong tuwamu, wis sakmesthine yen aku nduweni wajib nata marang kowe. Merga yen ora, teges aku ora ngestokke sabdane rama Prabu.
24.  PENGERAN KAYUN
Menawi penjenengan ngestokaken dhawuhipun rama Prabu, kenging menapa taksih ngusik prekawis bumi Tumapel, ing mangka . . . .
25.   PENGERAN DARPA
(munggel-cepet) Cukup!!! wis ora ana gunane aku rembugan klawan kowe, mula, wiwit dina iki, Tumapel tang blengket dadi siji klawan Singosari.
26.  PENGERAN KAYUN
Hmm.. nggih... kangmas, menika kersa penjenengan, nanging menawi kula kukuhi, penjenengan badhe napa. . . ? ?
27.  PENGERAN DARPA
Badhe napa..?? keparat!!! . . . (ngunus pusaka)
(Pangeran Kayun lolos nilaraken Pendhapi ) .
28.  DEMANG LOSARI
( majeng ) sampun... kersanipun minggat, Pengeran. bocah ra nggugu ngendikane wong tuwa, . . .
(Kedadak mlebetipun Ratu Sepuh)
29.  RATU SEPUH
( mlebet ) Losari . . .  ngomong apa kowe??
30.  DEMANG LOSARI
(ajrih ) . .. . anu . . .  namung . . . pangeran . . .
31.  RATU SEPUH
Darpa, . . . ana apa?
32.  PENGERAN DARPA
( gugup )  mbot. . . mboten . . . wonten menapa-menapa ibu . .
33.  RATU SEPUH
Ora susah mbok tutup-tutupi, neng ngendi adhimu Kayun?
34.  PENGERAN DARPA
Piyambakipun lolos, badhe nilaraken Singosari.
35.  RATU SEPUH
Dhasare? dhasare apa Darpa . . ayo jawab?
36.  PENGERAN DARPA
( sareh ) . . .  ibu, mangga ta kula aturi sumeleh ing galih, kula namung .. .
37.  RATU SEPUH
(munggel-cepet) Ngerti.... aku ngerti, apa sing mbok karepake. Nanging caramu kuwi nistha ngger.., ora wicaksana. Adhimu ben sinau  mikir, ben dewasa, aja mbok watesi. . .
38.  PENGERAN DARPA
Mboten! kula mboten matesi, kula menika namung badhe mernahaken supados piyambakipun menika mboten kecalan kawibawan ing mangkenipun.
39.  RATU SEPUH
Ning nek caramu kuwi kaya ngono, kuwi ora ateges kowe ngeman kadangmu , nanging arep nguwasani Tumapel, mesthi wae adhimu ora rila.
40.  PENGERAN DARPA
Hm, . . . ibu, sak sampunipun kula ngraosaken ngendika penjenengan kala wau, kok ketingal sanget bilih ibu menika milahaken ing antawisipun kula kaliyan dhimas Kayun.
41.  RATU SEPUH
Kuwi kliru, . . .ora ana wong tuwa ngepinginake putrane pada regejegan, apa meneh mung perkara warisan. Mula tekaku iki mung bakal nyethakake lamun aku iki ibumu, ibune bocah loro kang bakal paring pitutur klawan kowe ngger, merga kowe lagi lali. Dadi wis ora perlu kowe cawe-cawe bab Tumapel, pikiren prajamu dhewe, aja ngumbar kamurkanmu.
42.  PENGERAN DARPA
Ibu..!!
43.  RATU SEPUH
Yen kowe tetep mbacut, aku kang bakal mepalangi. . .
44.  PENGERAN DARPA
Ibu. . . .sak menika ngaten kemawon, sedaya namung gumantung penjenengan, menawi ngayogyani kula mblengket Tumapel dados setunggal kaliyan Singosari , . . ibu taksih saget ndherek mukti ing ngriki, nanging, menawi  penjenengan tetep mbalui Kayun anggenipun ngukuhi Tumapel. . . mangga . . .  kayun dereng tebih, korining gapura kraton dereng kula tutup. . .
45.  RATU SEPUH
Bagus, . . Bagus ngger..! ! tanpa kowe nundhung aku, aku bakal sumusul putraku kayun, merga mung dheweke minangka pangayomanku ing tembe. Mung wae. .  pandongaku, muga-muga rahayu nggonmu nyekel praja Singosari. . . Wis . . kariya basuki. ( Ratu Sepuh Lolos ).
46.  PENGERAN DARPA
(kaget) ..Ibu,...!!!
47.  DEMANG LOSARI
(mlebet) Pengeran,..sampun ta mboten sisah nggelani kedadosan ingkang sampun kelampah...
48.  PENGERAN DARPA
Losari, trataban rasaning atiku, sakwise aku krungu sabdane ibu kang pungkasan mau.
49.  DEMANG LOSARI
Menawi sabdanipun ingkang Ibu menika penjenengan anggep supata, alaaaah....., mboten mandi,..niku kuna, kula pancen ngertos ingkang Ibu sumusul pengeran Kayun, lha ngaten menika rak ateges wong tuwa sing ora adil, mban cindhe mban siladan. Sampun, kersanipun kesah.. malah mboten ngebot-boti penjenengan.
50.  PENGERAN DARPA
Pancen bener aturmu Losari, sak lolose Kayun lan Ibu saka praja Singasari wis ora ana kang ngribeti penggalihku.
51.  DEMANG LOSARI
Mangke rumiyin,...penjenengan mboten priksa,...nanging kula ingkang ngertos, taksih wonten tunggak kemadhu ingkang thukul ing praja Singasari menika.
52.  PENGERAN DARPA
sapa...??
53.  DEMANG LOSARI
Taruna...
54.  PENGERAN DARPA
Taruna....??
55.  DEMANG LOSARI
Inggih, piyambakipun menika taksih kadang penjenengan, putranipun keng rama ingkang lair saking garwa peteng, lajeng katitipaken dhateng kepatihan ngantos sak menika dewasa.
56.  PENGERAN DARPA
Banjur saka karepmu?
57.  DEMANG LOSARI
Kedah dipunsingkiraken,...awit menawi mboten mbebayani tumrap palenggahan ndalem ing Singosari ngriki.
58.  PENGERAN DARPA
Yen ngono, timbalana Patih PATIH TOYAMERTA.
59.  DEMANG LOSARI
Ngestokaken dhawuh... (nyembah mundur).
60.  PATIH PATIH TOYAMERTA
(mlebet) .... kula sowan kanjeng ...
61.  PENGERAN DARPA
Kaget, penjenengan kula timbali paman ...?
62.  PATIH PATIH TOYAMERTA
Mesthi kemawon Pengeran, jalaran mboten nate penjenengan nimbali kula ing wanci ndalu, wonten wigatos menapa, Kanjeng ...?
63.  PENGERAN DARPA
(ngumus pusaka) ... paman, mangga kula aturi nampi pusaka menika.
64.  PATIH PATIH TOYAMERTA
Kersanipun?
65.  PENGERAN DARPA
Kula ngersakaken sirnanipun tunggak kemadhu ing ndalem kapatihan, ...(nilaraken pidaleman).
66.  PATIH PATIH TOYAMERTA
(ningali Losari, lajeng medal).

ADEGAN II

PAPAN                                  : ALUN-ALUN
PARAGA                              : TUMENGGUNG MARTA NEGARA (TUMAPEL)  
                                       RATU SEPUH
                                       TUMENGGUNG SURYADIPA (SINGOSARI)
                                       PRAJURIT TUMAPEL
                                       PENGERAN KAYUN
                                       PRAJURIT SINGOSARI
WANCI                                  : DALU         
SUWASANA                         : TEGANG


ISI ADEGAN
Tumenggung Martanegara, Tumenggung Suryadipa lan prajurit sami daredah

Antawacana :
67.  TUMENGUNG SURYADIPA
MARTANEGARA, lagi apa ing papan kene?
68.  TMG. MARTANEGARA
(sinis) apa perlu kowe ngerti?
69.  TUMENGUNG SURYADIPA
Ya gene ora, jalaran iki tanggunng jawabku, njaga katentremaning praja Singasari sak wise jumeneng. Apa maneh kowe kalebu siji ing antarane punggawa kang ora sarujuk, klawan pranataning praja kang anyar.
70.  TMG. MARTANEGARA
Mesthi wae, jalaran pranataning negara saiki wis rusak, beda klawan nalika den asta dening  sinuwun Prabu Sindunegara sak durunge seda. Jajal rasakna pendhak-pendhak ana kawula cilik kang duwe kaluputan, mesthi gedhe pidanane, nanging lamun ana punggawa praja kang nerak pranatan, malah diayomi dening negara. Apa ngono kuwi patut disuyuti, mula, ora tak selaki nggonku cumondhok ing papan kene bebarengan klawan kabeh para prajurit  lan kawula, nyraosi kanjeng pengeran Kayun, arsa boyong neng Tumapel.

71.  TUMENGUNG SURYADIPA
Yen ngono rehning iki dadi larangane negara, sapa wae ora dikeparengake metu tanpa palilah Dalem Kanjeng Pengeran Darpa. Mula, kowe kudu manut tak sowanake ing pendhapa.
72.  TMG. MARTANEGARA
Kene!!, ... nek kowe bisa ...
73.  TUMENGUNG SURYADIPA
Hee,  ....prajurit, ....cekel ....
(Perang, dhatengipun pengeran Kayun).
74.  PENGERAN KAYUN
(keras) Mandheg.....apa perkarane ....?
75.  TMG. MARTANEGARA
Pengeran, piyambakipun badhe nyepeng kula sak kanca lan badhe kaseret ing pendhapi.
76.  PENGERAN KAYUN
(noleh Suryadipa) ...bener...?
77.  TUMENGUNG SURYADIPA
Kula jejering kawula ingkang ngetokaken dhawuhing ratu.
78.  PENGERAN KAYUN
Sira kabeh ora salah, merga kowe suryadipa, nindakake kuwajibanmu, lan sira Martanegara ngestokaken dhawuh. Mula, Suryadipa, yen kowe nyengkuyung kangmas pengeran Darpa, tetepa ing Singasari, dene keng tuhu tresna marang aku, ayo ndhereka aku menyang Tumapel.
79.  RATU SEPUH
(mlebet kaliyan nangis) ..
Oh Kayun, ibu ndherek sliramu wae ngger....
80.  PENGERAN KAYUN
(bingung) wonten menapa Ibu....wonten menapa....
81.  RATU SEPUH
Aku ditundhung kangmasmu ngger....
82.  PENGERAN KAYUN
Keparat.....Darpa...
(badhe njangkah dipun gondheli Ratu Sepuh).
83.  RATU SEPUH
Aja ngger...aja... kangmasmu lagi kepanjingan iblis, ayo ibu kanthinen wae ing Tumapel....
84.  PENGERAN KAYUN
Menawi ngaten ....mangga ibu....
ADEGAN III

PAPAN                      : DALEM KEPATIHAN
PARAGA                  : ABDI
                                      TRUSTI
                                      TARUNA
                                      NYI PATIH
                                      PATIH TOYAMARTA
                                      PANGERAN DARPA
                                      DEMANG LOSARI
WANCI                      : ENJANG
SUWASANA                         : CERIA /TEGANG


ISI ADEGAN           
Kepatihan dhatengipun Pengeran Darpa lan Demang Losari

Antawacana
Abdi nembang, nglipur trusti..
85.  TRUSTI
(mlebet, abdi mandheg)  lho, kena apa kok mandheg, terusna....
86.  ABDI
(isin) ....ah...mboten....
87.   TRUSTI
Ora apa-apa Biyung, aku malah bombong, lamun biyung isih gelem sinau bab olah seni suara. Awit iku kalebu ahli kagunan, kang naluir wae memetri klawan adege kagunan mau, jalaran ahli kagunan iku klebu ing wewengkone kabudayan, lan kabudayan iku minangka ukuraning bangsa. Dadi luhur lan asor drajating bangsa bisa kaukur saka kabudayane.
88.  ABDI
Waahh, ...penjenengan thik wasis temen leh, Gusti putri.
89.  TRUSTI
Ya gene ora, ....putra Patih jare, ...apa maneh pemerintah saiki lagi mempeng-mempenge mangun negara, murih rahayuning para kawula. mula, ayo padha disengkuyung supaya enggal bisa dirasakake asile.
90.  ABDI
Mesthi kemawon gusti putri, bojo kula kemawon nembe kula bangun, alise kula kerok, rambute kula brodholi, lajeng kula tumbaske ban vespa, kula emoh ketinggalan jaman ta, jamane empun maju.. hehe....
91.  TRUSTI
Ya senajan kaya ngono aja nganti  ninggalna adat ketimurane, wong jawa kuwi aja nganti ilang jawane.
92.  ABDI
Ning wong jawa sakniki niku pun padha minger keblate, tegesipun rame ing pamrih sepi ing gawe, cetha nek kleru nggih dianggep bener mawon. Ning nyatane jaman lagi jaman kala bendu, kepripun malih, sakniki niku nek wonten perkara bingung yen badhe njaluk pengadilan, makmur pancen makmur, nanging adile sing dereng.
93.  TRUSTI
Sssst. . . . aja sembarangan lho, yen kepireng pengeran Darpa bisa dipidana kowe mengko.
94.  ABDI
Nanging menika ungkapan hati nurani gusti putri . . .
95.  TRUSTI
Biyung, jebul kowe yo pinter, apa kowe sinau pralambang jaman?
96.  ABDI
Inggih ta, wong kula niki turas turuning pujangga kok.
( kesaru dhatengipun bagus Taruna ).
97.  TRUSTI
Dhimas Taruna , saka ngendi wae . . . ?
98.  TARUNA
Nengga rama kok ora kondur-kondur kang mbok. . . .
99.  TRUSTI
Lha wong rama Toyamarta iki jejering patih , . .  pati-pati ditimbali ya mesthi ana dhawuh kang kudu ditindakake dhimas...
100.   TARUNA
Kuwi bener kang mbok, nanging wong tindake kuwi mau bengi kok nganti saiki durung kondur.
101.   TRUSTI
Mengko sedhela maneh rak ya kondur.
102.   TARUNA
Alaah..penjenengan kuwi mung nglipur atiku wae kang mbok. . ..
(sinambi medal).
103.   ABDI
Wah, pancen gus Taruna menika tresnanipun kalian ingkang rama ngedap-edapi sanget..
104.   NYI PATIH
ana apa Trusti. . . ?
105.   TRUSTI
Menika kala wau lho bu, dhimas Taruna
106.   NYI PATIH
Hmm,. . .  ora maido, awit . .
107.   TRUSTI
Ibu, . . .  menika rama rawuh..
(Dhatengipun Patih PATIH TOYAMERTA) 
108.   NYI PATIH
(majeng ) Kang mas, mangga kula aturi pinarak. . .
(noleh dateng trusti, trusti lan abdi medal)
kang mas , . .  sak sampunipun lenggah kula badhe miterang, menapa ta wigatosipun dene ing wanci dalu penjengan tinimbalan ing pendhapi agung. . . ?
109.   PATIH PATIH TOYAMERTA
(mlebet) aku nampa kanugrahan dhiajeng.. jalaran aku pinaringan pusaka Dalem pepundhen ing praja Singosari.
110.   NYI PATIH
Kersanipun . . . ?
111.   PATIH PATIH TOYAMERTA
Supaya ngisas tunggak kemadhu kang ana dalem kepatihan . . .  (nyi Patih kaget).
112.   NYI PATIH
( bingung ). . .  tunggak kemadhu ...? Taruna kang mas . . .?
113.   PATIH TOYAMERTA
Bener dhiajeng. . .
114.   NYI PATIH
( kaget ) oh ..  lajeng penjengan?
115.   PATIH TOYAMERTA
Aku kawula, sing kudu ngestokake dhawuhing ratu.
116.   NYI PATIH
Menika leres kang mas, nanging menika dhawuh kang ngayawara, ingkang mboten saget enggal katindakaken . . .  awit . . .
117.   PATIH TOYAMERTA
Aku kalah panguwasa dhiajeng, lamun aku ora nindakake dhawuhing pengeran Darpa, aku mesthi bakal nampa pidana.
118.   NYI PATIH
Namung semantena kang mas, Taruna menika anak kula, putra penjenengan, senajan namung titipan. Nanging anggen kita nglelithing, nggula wenthah menika wiwit tasih alit kang mas, . . . menapa penjenengan badhe tega, badhe mentala merjaya putra piyambak, kang mas?
119.   PATIH TOYAMERTA
Dhiajeng . . .  semono gedhene katresnanmu marang Taruna,  . . . lan kuwi ora ana bedane klawan katresnanku , . . .  ning yen aku kudu ngiris daging kang tumempel ning saliraku, . . .  njur piye nggonku bakal nglakoni dhiajeng?
ah. . .mbok menawa wae , iki wis dadi garis pepesthen geraking kodrat. . .
120.   NYI PATIH
Kodrat saget dipun wiradati , mboten. . .  kula mboten saget pisah kaliyan Taruna. . .  mboten kang mas. . .
Ngebat keris, badhe mbalik dipun tubruk Taruna
121.   PATIH TOYAMERTA
  Taruna anakku ngger. .  . (Nangis)
(Dhatengipun Pengeran Darpa, Demang Losari).
122.   TARUNA
Rama lan ibu . . . mboten sisah kaget utawi ngungun,. . .  jalaran menika pancen kula sengaja . awit samenika kula ngertos, . . .  jebul kula sanes putra penjenengan, kula namung bocah buwangan ingkang lair saking garwa peteng ingkang namung pantes dipun bucal . . . mila. . .  gunging panuwun kula tanpa upami. . .  dene penjenengan sekaliyan , rama lan ibu sampun nyisihaken wekdal kangge ngupakara , momong kula ngantos dewasa. Lajeng menapa atur piwales kula dhateng penjenengan. . .  menawi mboten namung nguwali penjenengan saking pidana.
( jumeneng nyateti pengeran Darpa )
Gusti pengeran Darpa, kula suwun rama lan ibu ampun ngantos kapidana , jalaran kula ingkang penjenengan anggep klilip sampun mboten badhe wonten ing jagat raya menika. Rama. . .  ibu. . .  , nyu. . .wun. . pa. . miiiit. . .
( Taruna pejah ).
123.   NYI PATIH
(njerit). . .  Tarunaaaaaaa. . ...
124.   PENGERAN DARPA
Paman Toyamerta , kaya bener ature Losari lamun kowe kudu tetep nampa pidana.
125.   PATIH TOYAMERTA
Dhasaripun.?? Dhawuh penjenengan sampun kula estokaken. . . Taruna sampun pejah. . .
126.   PENGERAN DARPA
Patine Taruna mung sengaja , dheweke lampus dhiri. . .  ora saka tanganmu, mula . . .  iki wis dudu perkara ilange tunggak kemadhu ing Singosari, nanging kawula kang ora ngestokake dhawuhing ratu.
127.   PATIH TOYAMERTA
Oh,. . . .pengeran ,. . . kula mboten badhe ngoweli gesang kula, menawi penjenengan kagungan kersa mekaten. . .  mangga . . .
128.   TRUSTI
( mlebet ) rama . .  ibu . .  wonten menapa. . . ?? ( noleh dhateng Taruna ). . .  dhimas . .  dhimas Taruna . .  wonten menapa kaliyan dhimas Taruna ibu. . . ?
129.   NYI PATIH
Kabeh iki mung saka kersaning pengeran Darpa. ( Trusti noleh dhateng pengeran Darpa ).
130.   PENGERAN DARPA
(kepranan dhateng Trusti ). . . paman tak uwali saka pidana . .  nanging aku ngersakke putrimu. . .  Trusti.
131.   TRUSTI
( noleh ) apa . . . ?? pengeran Darpa,  kowe dudu ratu ing Singosari . . .  nanging iblis Singosari. .
( nilaraken pendhapi ).
132.   PATIH TOYAMERTA
( kaget )  . . .  Trusti . .  !!
133.   PENGERAN DARPA
Paman, . .  aku butuh Trusti tak boyong dina iki ing Singosari
( Nyi patih medal, lajeng mlebet malih )
134.   NYI PATIH
kang mas,  . .  Trusti minggat, . .
135.   PATIH TOYAMERTA
Apa?
136.   DEMANG LOSARI
Pengeran. . . napa nandalem pitados?? menika paling namung gawe-gawe.
137.   PENGERAN DARPA
Uwal lan orane pidanamu mung gumantung Trusti, . .  prajurit? ..
138.   PRAJURIT
Dhawuh dalem pengeran.
139.   PENGERAN DARPA
Seret Toyamarta sak garwane, lebokke pakunjaran.
140.   PRAJURIT
Sendika  . . 
(nyeret toyamarta lan garwa )
141.   NYI PATIH
(nangis ).. . Taruna , . . .Taruna . . .
142.   DEMANG LOSARI
Hmm, . . .  modar kowe,. . . .(Nyadhuk Taruna)



ADEGAN IV

PAPAN          : PAKUNJARAN
PARAGA      : PATIH PATIH TOYAMERTA
                          NYI PATIH
                          TRUSTI
                          PRAJURIT
                          PANGERAN DARPA
                          DEMANG LOSARI
WANCI          : DALU
SUWASANA             : HENING / TEGANG


ISI ADEGAN
Prajurit jagi pakunjaran, lajeng dhatengipun Trusti

ANTAWECANA
143.   PRAJURIT
Sapa kowe . . . ??
144.   TRUSTI
Kula abdinipun gusti pengeran Darpa.
145.   PRAJURIT
Karepmu. . . ??
146.   TRUSTI
Kinen nyaosaken unjukan menika , . . awit penjenengan dipun anggep prajurit ingkang tansah ngestokaken dhawuhipun.
147.   PRAJURIT
O. . .  ya. . ya . .  kene. . kene . . (sami mabuk )
(Toyamarta  lan garwa dipun luwari TRUSTI)
148.   PANGERAN DARPA
He. . . ! ! padha  tangi . .  lagi pada apa kowe??
149.   DEMANG LOSARI
( Majeng ). .  wah sami mambet tuak pengeran . .
150.   PANGERAN DARPA
. . . Tangekna. .!!
151.   DEMANG LOSARI
He. . . ! ! padha  tangi . .  ayo pada tangi . .  lagi pada apa kowe??
152.   PRAJURIT
Kala wau wonten utusanipun pengeran Darpa, ingkang maringi tuak menika
153.   PANGERAN DARPA
(nyepeng prajurit ). . . sapa . ?? he.. Losari, tilikana pakunjaran. .
154.   DEMANG LOSARI
(medal, mlebet malih ) . . waduh, . ketiwasan pengeran ..  pakunjaran bobol.
155.   PANGERAN DARPA
Hee. . . keparat . .  !! ( duka dhateng prajurit )
156.   DEMANG LOSARI
Pengeran , mboten wonten  ginanipun penjenengan duka dhateng tiyang-tiyang menika, . .  ingkang baken. . mumpung durung tebih , .  mangga dipun bujung.

(Pengeran Darpa, Demang Losari, Prajurit bidhal mbujung mlajaripun Trusti)

ADEGAN V

PAPAN                      : MARGI
PARAGA      : PATIH PATIH TOYAMERTA
              NYI PATIH
              TRUSTI
              DEMANG LOSARI
              PANGERAN DARPA                  
WANCI          : DALU
SUWASANA             : TEGANG


ISI ADEGAN
Trusti mlajar dipun bujung pengeran darpa
ANTAWECANA
157.   NYI PATIH
(nangis) . . . Trusti, . .  anakku ngger. .  (dipun rangkul ).
158.   TRUSTI
Rama lan ibu, samenika ngaten kemawon, murih mboten saget kabujung dening pengeran Darpa, lan sawadya balanipun, penjenengan sekaliyan kula aturi ngrumiyini lampah tumuju ing Tumapel .
159.   TOYAMATRA
Banjur kowe  . .??
160.   TRUSTI
Tetep ing papan menika , . nengga pengeran Darpa supados mboten mbujung penjenengan.
161.   NYI PATIH
Nanging ngger. . .??
162.   TRUSTI
Kula pitados, menawi Pengeran Darpa mboten badhe menapa-menapa, mila . . mumpung dereng caket, . .
163.   TOYAMARTA
sing ngati-ati ngger . . 
( Toyamarta lan garwa bidhal).
164.   PANGERAN DARPA
(mlebet). .  Trusti.  ?? jebul kowe kang mlebu jroning pakunjaran. . ??
165.   TRUSTI
Bener pengeran, . . merga aku butuh wong tuaku.
166.   PANGERAN DARPA
Yen  kuwi sing mbok karepake, ya gene kowe  ora blaka wae klawan aku, ora-ora..yen bakal dak kukuhi, jalaran aku butuh sliramu, supaya ngisi  dhampar prameswari kang isih komplang.
167.   TRUSTI
Pengeran . . .  sapatine kadangku Taruna, atiku isih tatu, mula, salawase aku ora bakal nampa katresnanmu.
168.   PANGERAN DARPA
Aja ngono Trusti, aku tresna marang kowe, ayo timbangana katresnanku
(Gandrung.. telas gendhing dipun tamani pusaka Trusti).
169.   TRUSTI
Iki sing mbok butuhake, iblis ..!!
170.   PANGERAN DARPA
Aaaahhh.....!!! Trusti. . . ora ngira babar pisan yen kowe bakal tegel klawan aku Trusti.
171.   TRUSTI
(taksih nyekel pusaka). Oh. . ora. . ora. . (mlajar).
172.   DEMANG LOSARI
Pengeran,. . . ?? kenging menapa pengeran?
173.   PENGERAN DARPA
Minggir. . !! Ojo nyedak marang aku Losari !! sumingkir. . sumingkir saka papan kene. . .
Trusti. . . Trusti. . . (medal nututi Trusti)
174.   DEMANG LOSARI
(bingung) .. aneh. . ah.. (banjur ngguyu, seneng)
Pangeran cubluk, modara lak wis.. modara kabeh sabrayatmu, ganti aku sing nguwasani Singosari saisine.   ha ha ha...

ADEGAN VI

PAPAN                      : TUMAPEL
PARAGA      : PENGERAN KAYUN                             
                          PENGERAN DARPA
                          PATIH PATIH TOYAMERTA               
                          RATU SEPUH
                          TUMENGGUNG MARTANEGARA    
                          PRAJURIT
                          GARWA PATIH PATIH TOYAMERTA
                          TRUSTI                                          
WANCI          : ENJANG
SUWASANA             : TEGANG

 ISI ADEGAN
Tumapel komplit, dhatengipun Toyamarta, Darpa lan Trusti

ANTAWECANA :
175.   PANGERAN KAYUN
(Wibawa) Martanegara. . .  piye Wartane Singosari?
176.   TMG. MARTANEGARA
Punten dhalem sewu, warta ingkang kula tampi saking prajurit sandi, bilih Singosari ing wekdal menika tansaya bobrok, menapa malih kakang Patih Toyamerta
sagarwanipun kalebetaken dhateng pakunjaran.
177.   PANGERAN KAYUN
(kaget) lajeng lepatipun??. .

(Kedadak Dhatengipun Patih Toyamerta sagarwanipun)

178.   PATIH TOYAMARTA
(mlebet) kula sowan pengeran. .
179.   PENGERAN KAYUN
( pangling ) sapa ya?? Martanegara, sapa iki?
180.   TMG. MARTONEGARA
Lho... menika rak kakang Patih Toyamerta ta sinuwun.
181.   PENGERAN KAYUN
Oh.. paman, mangga. . mangga. .  kula aturi majeng mriki.
182.   RATU SEPUH
Toyamarta. .  kok kaya ngono temen kowe. .
183.   PATIH TOYAMARTA
Inggih, sedaya menika . . .
184.   RATU SEPUH
(nyaut) aja mbok terusake , aku ngerti sapa kang tumindak. Nanging. . .
Kedadak dhatengipun Trusti...

185.   TRUSTI
(mlebet , gugup ) . rama..  ibu . . (ngabruk ibunipun).
186.   PATIH TOYAMARTA
Ana apa Trusti , matura sing cetha !
187.   TRUSTI
Anu rama. . . kan. . jeng. .  pengeran. .Darpa
188.   PENGERAN KAYUN
Pengeran Darpa!!
Kedadak dhatengipun Pangeran Darpa
189.   PENGERAN DARPA
Trusti. . .Trusti. .
190.   PENGERAN KAYUN
(trenyuh ) kang mas, kang mas Darpa. . .
191.   PENGERAN DARPA
Aja cedhak. . .aku dudu kadangmu.
192.   PENGERAN KAYUN
Nanging, penjenengan tatu kang mas. . 
193.   PENGERAN DARPA
Tatu. .aku  tatu? .. . aku ora tatu. . . ! !
194.   RATU SEPUH
Darpa . . oh putraku ngger..
195.   PENGERAN DARPA
Sanes. . .kula sanes putra penjenengan, kula namung manungsa ingkang kebak dosa lan kaluputan.
196.   RATU SEPUH
Ora, ora ngger,. .  kowe ora luput, kabeh mau merga Losari. .
197.   PENGERAN DARPA
Mboten ... losari ugi mboten lepat, jalaran kula ingkang mboten saget uwal saking blenggunipun. Mila ibu. .  dhimas Kayun, paman Toyamarta lan sedaya kemawon, mugi kersa paring pangapura dhateng sedaya dosa kula.
198.   PENGERAN KAYUN
Kang mas, mangga dipun usadani rumiyin tatunipun.
199.   PENGERAN DARPA
Ora. . .ora dhimas . . aku wis ora bakal suwe. .  aku bakal mati. Nanging aku njaluk . . .supaya mati ana ing Trusti . (dhateng Trusti) Trusti. . . kene nyedhaka marang pun kakang yayi. . .  kene Trusti
(sedaya noleh dateng Trusti, toyamarta manthuk, Trusti lajeng maju mangku pengeran darpa).
200.   PENGERAN DARPA
Aku. . .  nja. . luk. . .pa. . mit. . .Trusti (mati)
201.   SEDAYA
(njerit sareng) Darpaaaaaa. .. . .. !!!

............PARIPURNA.........

Tidak ada komentar:

Posting Komentar